Evliya Çelebi'nin İlk Yolculuğu

Evliyâ Çelebi, 17. yüzyıl Türkiye’sinde yaşamış, İmparatorluğun minyatürünü çizmiş, coğrafyanın tamamını defterine sığdırmış büyük bir Türk seyyahıdır. Sevgili Evliyâ’m Bursa’ya ayak bastığında kendini bir “seyyah” olarak gördüğünü söyleyebiliriz. Zira “kariyerini” inşa edecek uzun bir yürüyüşe çıkmadan önce İstanbul sokaklarında dolaşırken; “Baba ve ananın, efendi ve kardeşin acısından nasıl kurtulurum ve bir dünya seyyahı olurum?” sorusu sürekli aklındaydı.

Kadimlerin tahtına oturduktan sonra yolu ve yolculuğu bir hayat mesleği haline getirme kararı aldı. Başkente ilk adım attığı an hem kendisi hem de insanlık için büyük bir andı. Bundan sonra yazacağı şehirleri Bursa taslağıyla ölçüp biçecek, “o şehirler” ya Bursa gibidir ya da Bursa’da yoktur cümlelerinin arasında kendi hikayesini anlatacaktı. Hangi şehre gitse, hangi dağ, ova, çarşı, köprü, cami, han, hamam görse benzetmenin şalını kadim başkentle örtecektir.

Eski dünyanın son günlerini derleyen, mitoloji, masal ve anlatının iç içe geçtiği zamanlarda bir çentik atan Seyahatname’nin önsözünü Evliya Çelebi’nin İlk Seyahatname’sinde okuyacaksınız. Sonra, gezginimizi “vatanımızın aynası” olarak gören Tanpınar’ın şu sözleri rehberiniz olsun: “Gerçekliği tartışmalı, hoş ve komik bir rüya ile yolculuğuna başlayan Evliya Çelebi’nin rüyalarına ne kadar inanabiliriz? Gerçekten bilmiyorum. Zaten Evliya Çelebi’yi eleştirmek için değil, inanmak için okurum. Ve bu yüzden de her zaman kazanç sağlarım.”